فتوسل
فتوسل چیست ؟
فتوسل یا سلول نوری یک حسگر نوری است که به وسیلهٔ تغییرات نوری و تشخیص مقدار نور محیط اطراف عمل می‌کند. این دستگاه بر اساس تأثیر نور بر مقاومت الکتریکی عمل می‌کند. وقتی نور بر روی سلول تأثیر می‌گذارد، مقاومت الکتریکی آن تغییر می‌کند.
فتوسل در انواع مختلفی وجود دارد، اما یکی از شناخته شده‌ترین انواع آن سلول‌های نوری مبتنی بر مقاومت (LDR) است. در این نوع، مقاومت الکتریکی سلول با تغییرات نور افزایش یا کاهش می‌یابد. این خاصیت برای کنترل نور محیط یا تشخیص وضعیت روز و شب در برنامه‌های خودکار و سیستم‌های روشنایی استفاده می‌شود.
فتوسل در بسیاری از کاربردها مانند لامپ‌های خودکار، سیستم‌های امنیتی، و دستگاه‌های الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آموزش سیم کشی فتوسل (فوتوسل)
سیم کشی فتوسل (رله روشنایی ) در دو نوع است سه سیم و چهار سیم انجام می شود و نحوه سیم کشی فتوسل مانند بصورت کلید تک پل چراغ ها میباشد با این فرق که یک رشته سیم نول هم به داخل دستگاه می دهیم. فتوسل هادر واقع وسیله ای هستند، که به منظور روشن و خاموش یک یا چند چراغ مورد بطور خودکار استفاده قرار می گیرند.
سیم کشی فتوسل ها روش متعددی دارند که با همه این روش ها آشنا می شوید. استفاده از فتوسل ها نسبت به کلید های تک پل، مزایای ویژه ای داشته و می توان به صورت اتوماتیک از این فتوسل ها استفاده نمود.
معمولا استفاده از فتوسل ها از این جهت بهتر است، چون زمانی که خورشید غروب می کند، درون فتوسل ها حسگری قرار گرفته است که به صورت اتوماتیک چراغ را روشن و در زمان طلوع خورشید، چراغ را وصل می کند. در اصل فتوسل ها به چراغ ها فرمان روشن و خاموش شدن می دهند.
انتخاب محل نصب فتوسل
اولبن مرحله از نصب فتوسل پیدا کردن مکان مناسب است.
مکان فتوسل (بدون کنتاکتور و تابلو برق) باید در نزدیکی لامپ و دور از دسترس نور لامپ باشد تا هم سیم کشی کمتری مصرف شود هم موجب خطا نشود.
همچنین باید در مکانی باشد که در شب دور از دسترس نور های دیگه باشد.
یک نمونه از نصب درست فتوسل
سیم کشی فتوسل چهار سیمه
در مرحله اول شما باید نقشه سیمکشی فتوسل را مشاهده کنید تا متوجه شوید چه سیمی را باید به لامپ و چه سیمی را باید برق وصل کنید.
اگه نقشه سیم کشی را نداشتید هم مهم نیست شما میتوانید با نگاه بر روی خود دستگاه متوجه رنگ ها بشوید.
معمولا بر روی دستگاه ه اینگلیسی نوشته شده input و output که به معنای ورودی و خروجی سیم ها میباشد
اوت پوت سیم های خروجی هستند و این پوت ها سیم های ورودی هستند
شما باید سیم های ورودی را به برق اصلی و باید سیم های خروجی را لامپ و یا مصرف کننده طبق این نقشه وصل کنید
نصب فتوسل سه سیم
این نوع از فتوسل ها هم دقیقا مانند قبلی نصب میشوند.
تنها تفاوت آنها مشترک بودن سیم های نول است
بر روی این دستگاه هم عبارت اوت پوت و اینپوت نوشته شده است که قبل از سیم کشی حتما باید رنگ سیم ها را مشخص کرده و برق را وصل کنید
توجه داشته باشید اگر برق را به سیم های اوت پوت بدهید فتوسل شما میسوزد
نصب این نوع فتوسل ها هم مانند قبلی باید طبق این نقشه نصب شود.
چگونه حساسیت فتوسل را تنظیم کنیم؟
شاید برای شما هم پیش امده که فتوسل شما در زمان دلبخواه خود روشن و یا خاموش نشده باشه. برای این مشکل هم راهی درنظر گرفته شده است.
فقط کافی است که درپوش پیچی پلاستیکی بر روی دستگاه را باز کرده و به برد آن دسترسی پیدا کنید.
بر روی برد فتوسل هایی که دارای قابلیت تنظیم حساسیت هستند، یک پتانسیومتر تعبیه شده است. این پتانسیومتر که همانند یک پیچ است، وظیفه‌ی تغییر میزان حساسیت به نور را برعهده دارد.
برای کار با این قطعه الکترونیکی، به یک پیچ گوشتی 4 پهلو و یا یک فاز متر نیاز خواهید داشت که با استفاده از آن میتوانید سر چهار پهلو پتانسیومتر را بچرخانید. اما برای اینکه بتوانید میزان دقیق حساسیت فتوسل را تشخیص دهید، باید زمان مشخصی را که می‌خواهید چراغ ها توسط فتوسل روشن شوند، در نظر بگیرید و پتانسیومتر را در همان زمان برای مثال 5 عصر بچرخانید و تا زمانی که چراغ ها روشن نشده‌اند، به چرخاندن آن ادامه دهید.
زمانی‌که چراغ های متصل به فتوسل شما روشن شدند، چرخاندن پتانسیومتر را متوقف کنید. به این شکل حساسیت فتوسل شما تنظیم شده است و در حوالی ساعت 5 با توجه به شدت نور در این ساعت، چراغ‌های متصل به خود را روشن خواهد کرد.
مرحه آخر تست فتوسل:
در نهایت شما باید با یک پلاستیک مشکی که معمولا در جعبه همراه فتوسل میباشد و یا یک شئ که نور از ان رد نشود درپوش سفید انرا بپوشانید.
پس از شنیدن صدای تق رله فوتوسل باید پراغ ها و یا مصرف کننده شما روشن شده و در غیر این صورت یا فتوسل را اشتباه نصب کرده اید و یا فتوسل شما سوخته است.
برای اطمینان بیشتر سعی کنید یک برقکار این مراحل را برای شما انجام دهد تا موجب ضرر نشوید
برای سفارش برقکار اینجا کلیک کنید
چه تعداد لامپ را میتوان به فتوسل وصل کرد؟
در کل ما چهار نوع فوتوسل در بازار داریم 6-10-16و25 آمپر
مقدار محاسبه شده با درنظر گرفتن نکات ایمنی به این صورت میباشد
- یک فتوسل که ظرفیت 6 آمپری دارد، می‌تواند برای 10 عدد لامپ 100 وات، به خوبی کار کند.
- یک فتوسل که ظرفیت 10 آمپری دارد، می‌تواند برای 20 عدد لامپ 100 وات، نصب شود.
- یک فتوسل که ظرفیت 16 آمپری دارد، می‌تواند برای 30 عدد لامپ 100 وات، مورد استفاده قرار گیرد.
- یک فتوسل که ظرفیت 25 آمپری دارد،می تواند برای 40 عدد لامپ 100 وات،به راحتی کار کند
برای روشن کردن لامپ های بیشتر که بیش از توان فتوسل است، چه کاری میتوان انجام داد؟
تعداد لامپ هایی که شما میتوانید با استفاده از یک فوتوسل روشن کنید، به میزان جریان دهی فوتوسل بستگی دارد. در صورتی که بخواهید بیش از توان فتوسل موردنظر خود از آن جریان بکشید و تعداد زیادی لامپ را روشن کنید، به یک کنتاکتور نیاز خواهید داشت. زیرا کشیدن جریانی بیش از ظرفیت فوتوسل، می‌تواند باعث سوختگی آن شود.
چه کسانی و چه مکان هایی از فتوسل استفاده میکنند ؟
انواع مختلف صنایع و برنامه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از کسانی که از فتوسل استفاده میکنند عبارتند از:
1. سیستم‌های روشنایی هوشمند: در منازل و ساختمان‌ها، سیستم‌های روشنایی هوشمند از فتوسل برای تشخیص نور محیط و تنظیم روشنایی به صورت خودکار استفاده میکنند.
2. لامپ‌های خودکار: لامپ‌های خیابان، لامپ‌های خودروها و دیگر لامپ‌های خودکار از فوتوسل استفاده میکنند تا در شب زمانی که نور کم است، خودکار روشن شوند.
3. سیستم‌های امنیتی: در سیستم‌های امنیتی و نظارتی، فوتوسل برای تشخیص تغییرات نوری در محیط برای فعال‌سازی سیستم‌های امنیتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
4. دستگاه‌های الکترونیکی: در بسیاری از دستگاه‌های الکترونیکی مانند دوربین‌ها، تلویزیون‌ها و سایر تجهیزات، فوتوسل برای تنظیم نور نمایشگر و تشخیص وضعیت نور محیط استفاده می‌شود.
5. صنعت الکترونیک: در برخی از صنایع الکترونیکی، فوتوسل به منظور اندازه‌گیری نور و کنترل فرآیندهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
6. نورپردازی خودکار: در لامپ‌ها و نورپردازی‌های خودکار که برای روشنایی خودکار در شب یا در مکان‌های تاریک استفاده میشوند.
7. لامپ‌های خیابان: در سیستم‌های نورپردازی خیابانی که در شب به صورت خودکار روشن میشوند.
8. سیستم‌های روشنایی هوشمند: در منازل و ساختمان‌ها که از سیستم‌های روشنایی هوشمند برای تنظیم خودکار نور در واکنش به شرایط نوری محیط استفاده میشوند.
9. دوربین‌ها و تجهیزات نظارتی: در دستگاه‌های نظارتی و دوربین‌های امنیتی برای تنظیم خودکار نور در محیط‌های تاریک.
10. صنعت الکترونیک: در برخی از دستگاه‌های الکترونیکی برای تنظیم نور نمایشگر و کنترل فرآیندهای مختلف.
11. آگاهی از روز و شب در سیستم‌های هوشمند: در سیستم‌های هوشمند که به منظور آگاهی از وضعیت روز و شب برای کنترل مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
12.لوازم خانگی: در بسیاری از لوازم خانگی مانند ماشین‌لباسشویی، ماشین‌ظرفشویی و تجهیزات خودکار دیگر از فووتوسل برای کنترل عملکرد بهینه استفاده می‌شود.
13. سیستم‌های نظارتی و امنیتی: در دستگاه‌ها و سیستم‌های امنیتی، فووتوسل برای تشخیص تغییرات نور در محیط و ایجاد سیگنال هشدار به کار می‌رود.
استفاده از فوتوسل در این برنامه‌ها به کنترل و بهینه‌سازی مصرف انرژی، افزایش ایمنی و تسهیل در استفاده از دستگاه‌ها منجر می‌شود و استفاده از فتوسل در این مکان‌ها به بهینه‌سازی مصرف انرژی، افزایش کارایی و سهولت در استفاده از تجهیزات منجر می‌شود.
اجزای فوتوسل چیست ؟
فتوسل یا سلول نوری معمولاً از چندین اجزاء اصلی تشکیل شده است. این اجزا به منظور تشخیص تغییرات نوری و تولید سیگنال الکتریکی به کار می‌روند. اجزا اصلی شامل:
1. سلول نوری (Light-Sensitive Cell): این سلول یا حسگر نوری بخش اصلی فتوسل است. معمولاً از نوع نسبتاً حساس به نور (Light-Dependent Resistor یا LDR) یا سلول‌های نوری دیگر مثل فتودایود (Photodiode) استفاده می‌شود.
2. مدار الکتریکی (Electrical Circuit): مدار الکتریکی به منظور ارسال سیگنال الکتریکی از سلول نوری به دستگاه‌های کنترل یا خروجی استفاده می‌شود. این مدار معمولاً شامل اجزاءی مانند مقاومت‌ها و ترانزیستورها است.
3. منبع تغذیه (Power Supply): فتوسل برخی از مدل‌ها نیاز به تغذیه خارجی دارند تا مدارهای الکتریکی آنها فعال شود. در صورت وجود منبع تغذیه، فتوسل می‌تواند به صورت مداوم و به طور خودکار تغییرات نوری را تشخیص دهد.
این اجزاء به همراه یکدیگر کار میکنند تا فتوسل بتواند نور محیط را اندازه‌گیری کرده و بر اساس آن سیگنال الکتریکی تولید کند.
روش و طریقه کار فتوسل
روش کار فوتوسل بر اساس تغییرات نوری در محیط است. به عنوان مثال، اگر نور محیط کاهش یابد یا افزایش یابد، مقاومت الکتریکی درون سلول نوری تغییر می‌کند، که در نتیجه تغییراتی در جریان الکتریکی ایجاد می‌شود.
در فوتوسل های مبتنی بر مقاومت نوری (LDR)، این تغییر مقاومت با تغییرات نوری معکوس است؛ یعنی مقاومت کاهش می‌یابد هنگامی که نور زیاد است و افزایش می‌یابد هنگامی که نور کم است.
فرآیند کار فتوسل به شکل زیر است:
1. تغییرات نور: فوتوسل در معرض تغییرات نور محیط قرار می‌گیرد، که می‌تواند ناشی از تغییرات روشنایی محیط یا تغییرات در منبع نور باشد.
2. تغییر مقاومت: سلول نوری (مثل LDR) به تغییرات نور حساس است و مقاومت الکتریکی آن با تغییرات نور تغییر می‌کند. این تغییر مقاومت می‌تواند از صداقت نور به سلول نوری ناشی شود.
3. تولید سیگنال الکتریکی: تغییر مقاومت الکتریکی باعث تغییر در جریان الکتریکی می‌شود. این جریان الکتریکی به عنوان سیگنال خروجی فتوسل شناخته می‌شود.
4. استفاده در مدارهای الکتریکی: سیگنال الکتریکی تولید شده توسط فوتوسل به مدارهای الکتریکی ارسال می‌شود و می‌تواند به عنوان ورودی برای کنترل تجهیزات یا دستگاه‌های الکتریکی مختلف مورد استفاده قرار گیرد.
در این فرآیند، فوتوسل به عنوان یک حسگر نوری کار می‌کند و به تغییرات نوری در محیط واکنش نشان می‌دهد.
فواید استفاده از فتوسل
استفاده از فوتوسل در محیط‌ها و دستگاه‌های مختلف به دلیل فواید زیادی انجام می‌شود. برخی از این فواید عبارتند از:
1. صرفه‌جویی در انرژی: فتوسل به عنوان یک حسگر نوری می‌تواند به صورت خودکار نورها را روشن یا خاموش کند. این باعث می‌شود تا نورها فقط در زمان‌های لازم روشن شده و از مصرف انرژی صرفه‌جویی کنند.
2. کنترل روشنایی خودکار: در سیستم‌های روشنایی خودکار، فوتوسل به عنوان یک حسگر خودکار عمل کرده و در محیط‌های مختلف نور را به صورت خودکار تنظیم می‌کند.
3. افزایش کارایی: استفاده از فوتوسل در سیستم‌های الکتریکی و الکترونیکی باعث افزایش کارایی و بهره‌وری انرژی می‌شود، زیرا تنظیم نور به صورت خودکار صورت می‌پذیرد.
4. استفاده در سیستم‌های امنیتی: فوتوسل در سیستم‌های امنیتی برای تشخیص تغییرات نور در محیط استفاده می‌شود، که می‌تواند به افزایش ایمنی و ثبات این سیستم‌ها کمک کند.
5. کاربرد در دستگاه‌های خودکار: فتوسل در دستگاه‌های خودکار مانند لامپ‌ها، درب‌های خودکار و دستگاه‌های الکترونیکی به منظور کنترل و تنظیم خودکار نور استفاده می‌شود.
6. استفاده در صنایع الکترونیکی: در صنایع الکترونیکی و دستگاه‌های الکتریکی، فتوسل برای تنظیم نور نمایشگرها، دستگاه‌های عکسبرداری و سایر تجهیزات به کار می‌رود.
7. سهولت در استفاده: استفاده از فوتوسل باعث سهولت در استفاده از دستگاه‌ها و سیستم‌های الکتریکی می‌شود، زیرا نیازی به دخالت دستی برای تنظیم نور ندارد.
8. افزایش عمر مفید دستگاه‌ها: با کنترل خودکار نور، فوتوسل می‌تواند عمر مفید دستگاه‌ها را افزایش دهد و از زودتر خستگی و خرابی آنها جلوگیری کند.
9. کاهش هزینه‌ها: با صرفه‌جویی در انرژی و کاهش نیاز به تعویض مکرر لامپ‌ها، استفاده از فوتوسل به کاهش هزینه‌های عملیاتی کمک می‌کند.
10. استفاده در تجهیزات حمل و نقل: در دستگاه‌ها و وسایل حمل و نقل نیز از فتوسل به منظور کنترل نورها، سیستم‌های روشنایی و سایر تجهیزات مشابه استفاده می‌شود.
به کلی، استفاده از فوتوسل باعث بهبود بهره‌وری انرژی، کاهش هزینه‌ها، افزایش عمر مفید تجهیزات، و سهولت در استفاده از دستگاه‌ها می‌شود.
با توجه به این فواید، استفاده از فتوسل در انواع مختلفی از سیستم‌ها و دستگاه‌ها بهبودهای چشمگیری ایجاد کرده و به انرژی صرفه‌جویی و کنترل هوشمند نور کمک می‌کند.
معایب استفاده از فتوسل
هر گونه تکنولوژی و دستگاهی ممکن است معایب خود را داشته باشد. برخی از معایب مرتبط با استفاده از فوتوسل عبارتند از:
1. حساسیت محدود: فتوسل ها ممکن است به تغییرات نور سریع و کوتاه مدت حساس نباشند، بنابراین در مواردی که نیاز به پاسخ سریع به تغییرات نوری دارید، ممکن است مناسب نباشند.
2. وابستگی به نوع نور: عملکرد فتوسل به نوع نوری که به آن وارد می‌شود وابسته است. در برخی موارد، نورهای محیط ممکن است تأثیر مستقیم داشته باشند.
3. احتمال خطا در محیط‌های خاص: در شرایط خاصی مانند مه، باران، یا گرد و غبار فراوان، فتوسل ممکن است به اشتباه به تغییرات نوری واکنش نشان دهد و خطاها در کنترل نور ایجاد شود.
4. هزینه نصب و نگهداری: نصب و تنظیم فوتوسل ها نیاز به هزینه و زمان دارد. همچنین، ممکن است در طول زمان نیاز به نگهداری و تعمیرات داشته باشند.
5. تأثیرات محیطی: شرایط محیطی مانند تغییرات دما، رطوبت، و شرایط جوی ممکن است بر عملکرد فتوسل تأثیر بگذارد.
با این حال، با انتخاب و استفاده صحیح از فتوسل و اعتنای به محیط کاربری خاص، میتوان از فواید این تکنولوژی به بهترین شکل استفاده کرد.
