کنتاکتور چیست ؟ کارایی و ویژگی کنتاکتور ها چیست؟+رفع صدای وز وز کنتاکتور

کنتاکتور چیست ؟

کنتاکتور مکانیزمی دارند که به نوعی سوئیچ الکتریکی میگویند که میتوان گفت قطعه مهم الکتریکی است که برای استفاده در مدارهای برقی بزرگ باعث کنترل جریان الکتریکی می‌شود، مثلا در مدارهای موتورها و سیستم‌های اتوماسیون صنعتی که البته هم میتواند به صورت خودکار باشد هم به صورت دستی.کنتاکتورها باتوجه به میزان جریان و ولتاژ در عملکرد مدارهای الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. کنتاکتورها از لحاظ فیزیکی بزرگتر از رله‌ها میباشند و معمولاً برای کاربردهای صنعتی و سیستم‌های بزرگ تر مورد استفاده ما قرار می‌گیرند.

کنتاکتورها در چه محل هایی استفاده میشود؟

1. کنترل موتورها: برای سیستم های صنعتی کنتاکتورها باعث روشن و خاموش کردن موتورها در این سیستم‌ها میشود از جمله موتورهای الکتریکی در کارخانجات و دیگر مکان‌های صنعتی.

2. کنترل سیستم‌های نورپردازی: برای سیستم‌های روشنایی عمومی و همچنین ساختمانی، کنتاکتورها برای نتظیم روشنایی‌ها و دیگر تجهیزات نورپردازی استفاده میشود.

3. سیستم‌های گرمایش و تهویه: کنتاکتورها به منظور تنظیم و کنترل دستگاه‌های گرمایشی و تهویه مطبوع، از نمونه آنها چیلرها، بخاری‌ها و سیستم‌های تهویه در اماکن استفاده می‌شوند.

4. سیستم‌های آبیاری: در سیستم‌های آبیاری کشاورزی و انواع باغ‌ها، کنتاکتورها برای کنترل و نتظیم پمپ‌های آب و سیستم‌های آبیاری استفاده می‌شوند.

5. سیستم‌های اتوماسیون صنعتی: در سیستم‌های اتوماسیون صنعتی، کنتاکتورها برای کنترل تجهیزات و دستگاه‌های مختلف، از جمله رله‌ها و موتورها، مورد استفاده قرار میگیرد.

تشخیص کناکتور مناسب و معقول از کنتاکتور نامناسب :

برای تشخیص کنتاکتور خوب از بد به طور کلی با توجه به وضعیت فیزیکی و عملکردش صورت میگیرد. به همین دلیل چند مثال و نکته برای شما ذکر کردیم تا تشخیص راحتی صورت گیرد و انجام دهید :

1. بررسی ظاهری: گاهی تشخیص کنتاکتور مناسب از روی شکل ظاهری اش نیز قابل پیش بینی و مشخص است. اگر کنتاکتور دارای زنگ‌زدگی، زنگ‌زدگی، ساییدگی، یا هر نوع خرابی باشد، میتواند نشان
دهنده موقعیتی نامناسب برایش باشد.
2. بررسی عملکرد: به طور حتم و یکی از مهم ترین نکات بررسی عملکرد کنتاکتور است. اگر کنتاکتور ما به خوبی و به شکل مناسبی عمل نکند، ممکن است نشان دهنده خرابی یا عملکردی نامناسب باشد. به همین دلیل می‌توان با استفاده کردن از ولت‌متر یا تحهیزات دیگر تست کرد که آیا کنتاکتور به درستی عمل و کار میکند و همچنین جریان را به خوبی انتقال می‌دهد یا خیر.
3. تشخیص نشت برق: در بعضی موردها، کنتاکتور‌های خراب شده امکان دارد باعث نشت برق شوند که می‌تواند خطر برای ما ایجاد کند. بررسی نشت برق و حضور هر لکه‌های سوختگی یا … در دوره تشخیص وضعیت کنتاکتور می‌تواند کارآمد برایمان باشد و کمک شیانی به ما کند.
4. بررسی دائمی: بررسی یک دوره ای مشخص و دائمی وضعیت کنتاکتورها می‌تواند به بهبود عملکرد آن و تقویت کارایی کمک کند. که میتوان به پاکسازی و نگهداری صحیح آنها نیز اشاره و استفاده کرد.

کارایی و ویژگی اصلی کنتاکتورها :

این تجهیزات به عنوان یکی از اعضای مهم سیستم های الکتریکی دارای کارایی و ویژگی هایی است که مختص به خودش است که این کارایی و ویژگی شامل:

1. قابلیت کار در شرایط سخت: این وسیله نیاز است که در موقعیت های مختلفی از جمله دمای بالا، رطوبت، لرزش و نوسانات قابلیت کار داشته باشد.

2. پایداری عملکرد: کنتاکتورها نیاز است که بتوانند به صورت پایدار و بدون خرابی‌های مختلف پیش آمده کار کنند، زیرا هر نوع مشکلی در آنها باعث ایجاد اختلال در سیستم های الکتریکی میشود.

3. دقت در عملکرد: برای کنترل درست جریان های الکتریکی نیاز است که عملکرد کنتاکتورها دقیق و قابل اعتماد باشد.

4. مقاومت در برابر سایش و فرسایش: یکی از موارد مهم به منظور داشتن عمر طولانی این محصول این است که باید دارای مواد و طراحی مناسبی باشند تا در برابر سایش و فرسایش مقاوم خودت را داشته باشند و حفظ کنند.

5. حفاظت در برابر بارهای بالا: کنتاکتور طبیعتا نیاز دارد که تحمل بارهای بالای را داشته باشند تا در وقت اتصال و قطع بارهای بزرگ نیز عملکرد معقولی داشته باشند.

6. کنترل دستی و خودکار: بعضی ویژگی ها مانند کنترل دستی و خودکار بودن میتواند برای تنظیمات مختلف سیستم های الکتریکی مفید نیز باشند.

7. حفاظت در برابر اتصال‌های نامناسب: کنتاکتورها حتما باید سیستم‌های حفاظتی خود را داشته باشند مخصوصا در زمان اتصال‌های نامناسب و خطاهای الکتریکی.

وظیفه کنتاکتور :

به صورت بسیار خلاصه میتوان گفت وظیفه کنتاکتور کنترل جریان الکتریکی در یک سیستم برقی است که همچنین جریان الکتریکی را در یک مدار برقی نیز مدیریت میکند. به عبارت دیگر، کنتاکتور به صورت خودکار یا دستی جریان الکتریکی را قطع یا متصل میکند، برای مثال اتصال و قطع برق به دستگاه‌ها یا تجهیزات برقی. آنها برای کنترل تجهیزات مانند موتورها، لامپ‌ها، پمپ‌ها و دیگر دستگاه‌های الکتریکی استفاده می‌شوند که به عنوان سوئیچ‌های الکتریکی کار می‌کنند که در جریان بالا و تجهیزات صنعتی استفاده نیز می‌شوند.

رفع صدای وز وز کنتاکتور:

صدای وز وز کنتاکتور ها در هنگام وصل شدن به دلیل نفوز گرد و غبار در زیر بوبین کنتاکتور میباشد.

بیشتر در مکان هایی که گرد و غبار زیاد است مانند گارگاه نجاری،تراشکاری،کارگاه آهنگری و… این مشکل پیش میاد.

برای اینکه این مشکل پیش نیاد باید هر دوماه یک بار داخل کننتاکتور را با پمپ باد تمیز کنید تا گرد و غبار داخل کنتاکتور از بین بره

اگه صدای کنتاکتوز شما با باد حل نشد و همچنان صدا میداد برای حل این مشکل اول فیوز اصلی را قطع کنید و سپس با یک اسپری wd-40 که از ابزار فروشی ها میتوان تهیه کرد داخل کنتاکتور خود را شست و شو دهید.

توجه: بعد از شست و وشو با اسپری به هیچ عنوان همون لحظه کنتاکتور خود را استارت نزنید پون با اتصال جریان جرقه صورت میگیرد و باعث آتش سوزی میشود.

انواع کنتاکتورها :

کنتاکتورها از انواع مختلفی با کاربردهای گوناگونی طراحی شده اند به عنوان مثال:

1. کنتاکتورهای قدرت: میتواند برای کنترل بارهای سنگین و قدرتمند بکار میرود، مانند موتورها و تجهیزات صنعتی.

2. کنتاکتورهای حرارتی: این نوع حسگر حرارتی دارند که هنگام افزایش دما به فریم، جریان را قطع می‌نمایند تا از احتمال آتش‌سوزی جلوگیری شود.

3. کنتاکتورهای مغناطیسی: این نوع دیگر نیز با استفاده از قوانین مغناطیسی برای هدایت جریان الکتریکی استفاده میشوند.

4. کنتاکتورهای نرم: معمولاً برای کنترل موتورها مورد استفاده قرار میگیرند و میتوانند کنترل نرم و تنظیم سرعت را ایجاد ‌کنند.

5. کنتاکتورهای سوئیچینگ: برای کنترل سیگنال‌های کوچک و همچنین دقیق این نوع مورد استفاده قرار میگیرد.

اجزای اصلی یک کنتاکتور چیست؟

اجزای اصلی یک کنتاکتور شامل:

1. بابین (Coil): بابین یا همان سلنویید، یک قسمتی است که با انجام جریان الکتریکی به آن، میدان مغناطیسی تولید می‌کند که باعث جذب یا حتی فعال سازی کنتاکتور ما می‌شود.

2. قطب‌ها (Contacts): این قطعه ها برای تشکیل یا قطع جریان الکتریکی در مدار مورد استفاده قرار میگیرد. هنگامی که بابین فعال خواهد شد، قطب‌ها بسته میشوند و جریان از طریق آنها عبور پیدا خواهند کرد.

3. فریم (Frame): فریم کنتاکتور، بخشی از بدنه بوده که اجزای دیگری را نیز در خودش جای می‌دهد و باعث محافظت از آنها میشود و وظیفه دارد.

4. لوله‌های هوا (Arc chutes): این لوله‌ها برای هدایت و حذف خلاء القایی که در وقتی که جدایی قطب‌ها ایجاد می‌شود، مورد استفاده قرار میگیرد تا بتواند از آتش‌سوزی تا حد امکان جلوگیری کنند.

5. محافظت حرارتی (Thermal overload relay): بعضی از کنتاکتورها این بخش را میتوانند داشته باشند که در هنگام افزایش دما به اندازه خطرناک، جریان را قطع می‌کند تا بتواند از آسیب به تجهیزات و خطر آتش‌سوزی جلوگیری شود.

تمام این اجزاهای عنوان و مثال زده شده کارایی و کاربرد خاص خود را به همراه دارند و با در کنار هم بودن میتوانند وظیفه اصلی یک کنتاکتور را عملی سازند.

یک کنتاکتور چگونه کار میکند ؟

معمولا کنتاکتور ها در تابلو های برق های صنعتی همراه کنترل فاز و کنترل بار استفاده میشود.

این قطعات برای کنترل جریان الکتریکی در مدارهای برقی مورد استفاده قرار میگیرد. هنگامی که جریان الکتریکی به بابین (Coil) کنتاکتور اعمال خواهد شد، میدان مغناطیسی تشکیل و تولید می‌شود که به قطب‌ها (Contacts) اثر خود را خواهند گذاشت. بنابراین، قطب‌ها به یکدیگر نزدیک خواهند شد و جریان ه وسیله آنها عبور پیدا می‌کند.

وقتی جریان از سمت بابین قطع می‌شود، میدان مغناطیسی هم نابود می‌شود و قطب‌ها جدا می‌شوند که در نتیجه باعث قطع شدن جریان الکتریکی در مدار می‌شود.

برای خلاصه میتوان گفت که، عملکرد کنتاکتور این شکلی کار میکند که: ایجاد میدان مغناطیسی با اعمال جریان الکتریکی به بابین است که قطب‌ها را فعال می‌سازد و جریان را هم نیز در مدار اجازه می‌دهد، و زمان قطع جریان از بابین، میدان مغناطیسی نیز از بین می‌رود و قطب‌ها جدا می‌شوند که نتیجش قطع جریان در مدار می‌شود.

نکات نصب کنتاکتور

نصب کنتاکتورها باید با توجه به نکات مورد نیاز و همچنین رعایت نکات ایمنی و اعمال استاندارد ها صورت گیرد. نکاتی مانند:

1. انتخاب مکان مناسب: انتخاب مکان نصب به طور استراتژیک عملی مهم است تا به آسانی مورد دسترسی باشد و همچنین از لحاظ ایمنی مناسب باشد و شما باید از تطبیق دمای محیط نصب، با محدوده دمای عملکرد کنتاکتور مطمئن شوید.

2. تهیه لوازم و تجهیزات مورد نیاز: همیشه بعضی تجهیزات و لوازم از جمله کابل‌ها، پیچ‌ها، اتصالات و… را قبل از نصب تهیه و در دسترس قرار دهید.

3. اتصال کابل‌ها: تمام کابل‌های برقی را به سرتاسر این محصول اتصال دهید، مطمئن باشید که اتصالات به دقت و به درستی انجام شده باشد و کابلی روی قطب‌ها نباشد.

4. ثبت کنتاکتور: کنتاکتور را به سطح قابل قبول مانند دیوار یا پایه مناسب نصب فرماید. میتوانید برای اتصالات مناسب از پیچ‌ها یا اتصالات مناسب استفاده کنید.

5. تست و راه‌اندازی: پس از اتمام نصب، حتما حواستان باشد که تست عملکرد کنتاکتور و اطمینان از درستی آن را فراموش نکنید. و اطمینان حاصل کنید و از هر گونه خطری احتمالی جلوگیری کنید.

با رعایت این نکات و موارد شما میتوانید یک کنتاکتور را نصب فرمایید اما برای اطمینان بیشتر و امنیت بالاتر بهتر است از یک فردی مجرب مانند یک تکنسین کمک بگیرید که تیم بامافیکس میتواند برای شما گزینه ای بسیار مناسب باشد.

نحوه فعال و غیرفعال کنتاکتور

فعال و غیرفعال کردن یک کنتاکتور را میتوان به وسیله هدایت و کنترل جریان الکتریکی به بابین (Coil) دانست. که توضیحاتی برای فعال و غیرفعال کردن این قطعه شرح دادیم:

1. فعال کردن (قفل کردن) کنتاکتور:
– جریان الکتریکی به بابین کنتاکتور تغذیه می‌شود. این جریان باعث تولید میدان مغناطیسی در حول و همچنین اطراف بابین می‌شود.
– میدان مغناطیسی ایجاد شده به وسیله بابین، قطب‌ها را به یکدیگر نزدیک می‌کند و قطب‌ها بسته می‌شوند. این عمل باعث اتصال قطب‌ها و ایجاد یک مسیر برای جریان الکتریکی در مدار می‌شود.

2. غیرفعال کردن (باز کردن) کنتاکتور:
– جریان الکتریکی از بابین کنتاکتور قطع می‌شود. این باعث از بین رفتن میدان مغناطیسی در حول و اطراف بابین می‌شود.
– بدون میدان مغناطیسی، قطب‌ها از همدیگر جدا می‌شوند و اتصال بین آنها قطع می‌شود. این باعث قطع جریان الکتریکی در مدار می‌شود.

بنابراین، با فعال یا غیرفعال کردن جریان الکتریکی به بابین کنتاکتور، می‌توانید کنتاکتور را به طور مداوم فعال یا غیرفعال کنید و برای کنترل جریان در مدار برقی استفاده کنید.